Ορισμός – Το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης είναι η κατάσταση που οφείλεται στη φλεβική στάση λόγω παρουσίας διαταταμένων φλεβών, δηλαδή κιρσών στην πύελο. Περιλαμβάνει μια σειρά συμπτωμάτων είτε τοπικά (πυελικό πόνο), είτε από τα παρακείμενα όργανα (γεννητικά όργανα, ουροδόχο κύστη, έντερο) είτε επειδή το αίμα μπόρεσε να βρει διέξοδο και να προκαλέσει κιρσούς στα κάτω άκρα. Ο πόνος στην πύελο είναι κάτι εξαιρετικά συχνό στις γυναίκες και σχεδόν οι μισές γυναίκες θα εμφανίσουν πόνο στην πύελο κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Σε κάποιες από αυτές, ο πόνος θα είναι χρόνιος, δηλαδή διάρκειας μεγαλύτερης των έξι μηνών.

Αίτια – το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης συνδέεται  στενά με την εγκυμοσύνη. Έχει παρατηρηθεί ότι σχεδόν πάντα εμφανίζεται μετά από εγκυμοσύνη και είναι εξαιρετικά σπάνιο σε νεαρές γυναίκες και σε γυναίκες που δεν έχουν τεκνοποιήσει. Όσο πιο μεγάλος ο αριθμός των κυήσεων στη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας, τόσο πιο μεγάλη είναι η πιθανότητα εμφανίσει το σύνδρομο.  Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αναπτύσσεται ανεπάρκεια της ωοθηκικής φλέβας λόγω του αυξημένου κατά 60% όγκου αίματος που κυκλοφορεί στις φλέβες, την αύξηση των  οιστρογόνων τα οποία αδυνατίζουν το τοίχωμα των φλεβών, την αύξηση του βάρους του σώματος  και τέλος η ίδια η μήτρα παίζει σημαντικό ρόλο λόγο αύξησης του όγκου της που πιέζει το φλεβικό σύστημα της πυέλου καθώς και λόγο της αυξημένης αιμάτωσης της. Σε ποσοστό περίπου 5% κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης θα εμφανιστούν κιρσοί στο αιδοίο.

Το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης έχει παρατηρηθεί και σε γυναίκες χωρίς εγκυμοσύνες ή ακόμη και σε άντρες. Σε αυτές τις περιπτώσεις οφείλετε σε παλινδρόμηση του αίματος στην έσω λαγόνιο φλέβα είτε λόγω ανεπάρκειας, είτε λόγω στενώσεων και αποφράξεων κεντρικότερων κλαδών, είτε λόγω εξωτερικής πίεσης και τέλος σε αρτηριοφλεβικές επικοινωνίες.

Κλινική εικόνα –  το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης πιο συχνά εκδηλώνετε με χρόνιο πυελικό άλγος και χαρακτηριστικό του είναι η αύξηση της έντασης σε όρθιά θέση, στο τέλος της ημέρας και το πιο σημαντικό ότι έχει την μεγαλύτερη ένταση 2-3 ημέρες πριν την έναρξη της περιόδου. Οι πιο πολλές γυναίκες αναφέρουν πόνο κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ή αμέσως μετά. Ένα σημαντικό στοιχειό αποτελούν οι κιρσοί στο αιδοίο και είναι αποτέλεσμα του συνδρόμου.  Πολλές φορές οι κιρσοί αυτοί τροφοδοτούν κιρσούς στο κάτω άκρο και ξεκινούν από το περίνεο, πορεύονται στην έσω επιφάνεια του μηρού κάνοντας μεγαλύτερο το πρόβλημα των κιρσών στα κάτω άκρα. Οι κιρσοί στο αιδοίο αποτελούν συχνή αιτία  υποτροπής μετά από θεραπεία των κιρσών  του άκρου καθώς δεν έχει γίνει αντιληπτή πριν το  χειρουργείο η παρουσία τους  και δεν έχουν αντιμετωπιστεί.

Άλλα συμπτώματα είναι η δυσμηνόρροια με έντονο πόνο τις 2 πρώτες ημέρες, πόνος κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (δυσπαρεύνια) ή μετά από αυτήν, τα δυσουρικά ενοχλήματα όπως πόνος και δυσκολία στην ούρηση ή και συχνουρία, κουρασμένα πόδια με αίσθημα βάρους ιδιαίτερα κατά την έναρξη της περιόδου που εμφανίζονται ταυτόχρονα με την επιδείνωση του πυελικού πόνου.

Διάγνωση – από το ιστορικό θα διαπιστωθεί η ύπαρξη πόνου στην πύελο για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών (η ασθενής έχει επισκεφτεί αρκετές φορές τον γυναικολόγο της χωρίς όμως να έχει διαπιστωθεί παθολογία κατά την γυναικολογική εξέταση).  Από την κλινική εξέταση η παρουσία κιρσών ιδιαίτερα αν αυτοί εμφανίζονται σε άτυπες θέσεις όπως στο εσωτερικό των μηρών, τους γλουτούς, το αιδοίο ή έχουμε υποτροπή των κιρσών στα κάτω άκρα.  Η πρώτη απεικονιστική εξέταση πρέπει να είναι ο υπερηχογραφικός έλεγχος που σκοπό έχει να απεικονίσει την παλινδρόμηση του αίματος στις φλέβες της πυέλου. Μπορεί να γίνει είτε δια του κοιλιακού τοιχώματος είτε διακολπικά είτε διορθικά. Η φλεβογραφία είναι σημαντική επεμβατική τεχνική και περιλαμβάνει εκλεκτικό καθετηριασμό της ωοθηκικής φλέβας μετά από πρόσβαση από την μηριαία φλέβα και έκχυση σκιαγραφικού. Το σημαντικό στην φλεβογραφία είναι ότι μπορεί να επιτρέψει ταυτόχρονα την εφαρμογή ενδοαγγειακής θεραπείας της ωοθηκικής φλέβας. Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις που μπορεί να φανούν χρήσιμες στη διάγνωση είναι η μαγνητική τομογραφία και η μαγνητική φλεβογραφία.

Θεραπεία –  η θεραπεία θα πρέπει να εξατομικευτεί  σε κάθε ασθενή αφού εντοπιστεί το αγγείο το οποίο ανεπαρκεί. Εφόσον υπάρχουν συμπτώματα από την πύελο, η θεραπεία κατευθύνεται προς την θεραπεία της ανεπάρκειας της ωοθηκικής φλέβας και μπορεί να είναι χειρουργική η ενδοαγγειακή. Στην ενδοαγγειακή θεραπεία της ωοθηκικής φλέβας γίνεται εμβολισμός της φλέβας, έτσι ώστε να κλείσει και να μην επιστρέφει αίμα προς την πύελο. Σημαντικό είναι η αντιμετώπιση των κιρσών στο αιδοίο έτσι ώστε να εξαλειφθεί η «πηγή» μέσω της οποίας αίμα παλινδρομεί προς τα πόδια και εν συνεχεία θεραπεία των κιρσών στα κάτω άκρα. Η θεραπεία των κιρσών του αιδοίου επιτυγχάνεται με την έκχυση σκληρυντικού αφρού από πολιδοκανόλη. Η μείζον σαφηνής θεραπεύεται με ενδοαυλικό laser και οι κιρσοί αφαιρούνται μέσω μικρο-φλεβεκτομών ή με σκληρυντικό αφρό. Έτσι οι γυναίκες απαλλάσσονται από το πρόβλημα και σαν αποτέλεσμα έχουμε υγιή και όμορφα ποδιά.