Τα φλεβικά έλκη (ή άτονα φλεβικά έλκη) είναι βλάβες του δέρματος που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας. Αποτελούν πάνω από το 70% όλων των ελκών των κάτω άκρων. Συνηθέστερη εντόπισή τους είναι χαμηλά στην περιοχή του έσω σφυρού, στην πορεία της μείζονος σαφηνούς φλέβας. Τα φλεβικά έλκη επουλώνονται αργά, υποτροπιάζουν συχνά ενώ είναι επιρρεπή σε επιμολύνσεις.

Η ανεπάρκεια των φλεβών των κάτω άκρων έχει ως αποτέλεσμα τη φλεβική στάση και την αύξηση της φλεβικής πίεσης (φλεβική υπέρταση), συμβάλλοντας στις διαταραχές της φλεβικής μικροαγγειοπάθειας. Το πάσχον άκρο παρουσιάζει σημεία φλεβικής υπέρτασης, όπως υπέρχρωση του δέρματος λόγω της εναπόθεσης αιμοσιδηρίνης από την εξαγγείωση, λιποδερματοσκλήρυνση λόγω ίνωσης του δέρματος και του υποδορίου και εξέλκωση λόγω της μετανάστευσης των λευκοκυττάρων στον διάμεσο χώρο και την απελευθέρωση των λυσοσωματικών ενζύμων που προκαλούν την καταστροφή των ιστών.

Σημεία και συμπτώματα

• Οίδημα και πόνος
• Υπέρχρωση του δέρματος (καφέ- ιώδης χρωματισμός), ξηρότητα, κνησμός
• Ρηχή, κόκκινη πληγή με ακανόνιστα όρια που μπορεί να καλύπτεται από κίτρινο ινώδη ιστό.

Διάγνωση

Προς αποκλεισμό της κακής κυκλοφορίας του αίματος ως αιτίας δημιουργίας του έλκους, πραγματοποιείται με τη χρήση φορητού Doppler, μέτρηση και σύγκριση της αρτηριακής πίεσης στο ύψος του αστραγάλου με την αρτηριακή πίεση στο ύψος του βραχίονα (ankle brachial index test-ABI). Επιπλέον, πραγματοποιείται περαιτέρω έλεγχος με το υπερηχογράφημα tripplex αγγείων.

Θεραπεία

Η θεραπεία στοχεύει τόσο στη συμπτωματική αντιμετώπιση του έλκους όσο και στην διόρθωση των αιτιών που οδηγούν στην εμφάνισή του. Απαιτεί από την πλευρά του ασθενή υπομονή, συνεργασία και συμμόρφωση στις οδηγίες του γιατρού. Αρχικά, πραγματοποιείται επιμελής καθαρισμός και απομάκρυνση οποιουδήποτε νεκρωμένου ιστού. Στη συνεχεία, τοποθετούνται:

• Τοπικά επιθέματα που θα συνεισφέρουν στην επούλωση του έλκους.
• Ελαστικές κάλτσες ή καλσόν διαβαθμισμένης συμπίεσης για την βελτίωση της φλεβικής κυκλοφορίας και την αντιμετώπιση της φλεβικής στάσης.

Ίσως χρειασθεί η χορήγηση αντιβιοτικών από το στόμα για την αντιμετώπιση μόλυνσης του έλκους, εφόσον αυτή υπάρχει.

Ιδιαίτερα σημαντική και καθοριστικής σημασίας είναι η αντιμετώπιση της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας και των κιρσών, αιτιών δημιουργίας των ελκών.